31 Μαΐου

Όσον με αφορά, εγώ πέρυσι έκλεισα οριστικά  με τα σανατόρια˙ οι άρρωστοι, έτσι νιώθω εγώ τώρα σοβαρά, καλύτερα να τα αποφεύγουν τα σανατόρια. Αυτό όμως ισχύει μόνο για όταν είμαι μόνος μου, αν είσαι κι εσύ, παντού καλά είμαι.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 31 Μαΐου 1916



30 Μαΐου

Η μικρότερή μου αδελφή θα παντρευτεί έναν Τσέχο, έναν Χριστιανό, εκείνος μίλησε κάποια στιγμή για τον σκοπό του, να παντρευτεί μία Εβραία, με μία συγγενή σας, εκείνη είπε: «Μόνο αυτό να μην κάνετε, μην συνδεθείτε με Εβραίους! Ακούστε με: η Μίλενά μας κ.τ.λ.»

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 30 Μαΐου 1920

29 Μαΐου

Αγαπητή κυρία Μίλενα, η ημέρα είναι τόσο μικρή, με εσάς και με ένα δυο μικροπράγματα κατά τα άλλα έχει περάσει και έφτασε στο τέλος της. Ελάχιστος χρόνος μένει να γράψω στην πραγματική Μίλενα, αφού η ακόμα πιο πραγματική όλη την ημέρα εδώ ήταν, στο δωμάτιο, στο μπαλκόνι, στα σύννεφα.
Από πού προέρχεται η φρεσκάδα, η διάθεση, η ξεγνοιασιά στην τελευταία επιστολή σας; Έχει αλλάξει κάτι; Ή μήπως απατώμαι και συμβάλλουν τα πεζά κείμενά σας σε αυτό; Ή μήπως εσείς συγκρατείστε τόσο πολύ και έτσι συγκρατείτε και τα πράγματα; Τι είναι;

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 29 Μαΐου 1920


28 Μαΐου

Τι κάνεις, Φελίτσε, στον ελεύθερο χρόνο σου; Καιρό έχεις να γράψεις. Πήγες στις «Τρωάδες»; Εγώ πήγα εδώ πριν από μια δυο ημέρες. Η δουλειά του Βέρφελ είναι εξαιρετική, περί τούτου δεν χωρεί αμφιβολία˙ όμως μετά τις εντυπώσεις μου από την παράσταση (Θέατρο Λέσσινγκ) ήμουν έτοιμος χωρίς κανέναν δισταγμό, να κόψω τις θεατρικές εξόδους για το υπόλοιπο της ζωής μου, όπως το κάνω άλλωστε ήδη καιρό τώρα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 28 Μαΐου 1916


27 Μαΐου

Αγαπημένε μου Μαξ, σήμερα έχεις γενέθλια, αλλά εγώ δεν σου στέλνω καν το συνηθισμένο βιβλίο, γιατί θα ήταν μόνο ένα φαινόμενο˙ κατά βάθος δεν είμαι καν σε θέση να σου πάρω δώρο ένα βιβλίο. Μόνο επειδή μου είναι απαραίτητο, να είμαι κοντά σου σήμερα για μια στιγμή και ας είναι μόνο με αυτή την κάρτα, σου γράφω και άρχισα με το παράπονο μόνο και μόνο για να με αναγνωρίσεις αμέσως.
Δικός σου Φραντς

Φραντς Κάφκα, κάρτα στον Μαξ Μπροντ, 27 Μαΐου 1911


26 Μαΐου

Αγαπητή Φελίτσε, προς το παρόν ένα μικρό ευχαριστώ μόνο, προ πάντων για τη φωτογραφία. (Έχει αδυνατίσει το πρόσωπό σου;) Τι να τις κάνω τις άλλες φωτογραφίες, θα τις χαρίσω στον Μαξ. Από το Μαρίενμπαντ έχω ήδη επιστρέψει 14 ημέρες σχεδόν και δεν έχω γράψει τίποτα, για τους πλέον διαφορετικούς λόγους. Τι τραβολόγημα πέρα δώθε, μόνο οι πονοκέφαλοι είναι πιστοί. Διαβατήριο αδύνατον να βγάλω.

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Φελίτσε Μπάουερ, 26 Μαΐου 1916


25 Μαΐου

Αγαπητή μητέρα!
Τραυματίστηκες λοιπόν, και αρκετά σοβαρά. Θα έπρεπε να έχεις μείνει, όπως ήθελα εγώ, πιο πολύ στην Πράγα, όπου δεν υπάρχει αστικός σιδηρόδρομος και όπου, αν υπήρχε αστικός σιδηρόδρομος, εγώ σίγουρα θα είχα τραβήξει εγκαίρως το δάχτυλό σου από την πόρτα. Αλλά τώρα θα έρθουμε όλοι παραταγμένοι επισήμως, για να δούμε το δάχτυλό σου, και, αν, όπως ελπίζω, το αντέχει κιόλας, να προσπαθήσουμε μ' ένα καλό φιλί οριστικά να γιάνει.
Με εγκαρδιότατους χαιρετισμούς σε όλους σας,
Δικός σου Φραντς


Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Άννα Μπάουερ, τη μητέρα της Φελίτσε Μπάουερ, 25 Μαΐου 1914

24 Μαΐου

Υπερηφάνεια επειδή θεωρούσα τόσο καλό τον Θερμαστή. Το βράδυ τον διάβασα στους γονείς μου, καλύτερος κριτικός από μένα όσο διαβάζω μπροστά στον πατέρα μου που ακούει με άκρα απροθυμία δεν υπάρχει. Πολλά επίπεδα σημεία πριν από προφανώς απρόσιτα βάθη.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 24 Μαΐου 1913

23 Μαΐου

Φελίτσε μου, πολυαγαπημένη μου, λοιπόν σε μία επιστολή σου δεν απάντησα αμέσως. Το πίστευες αλήθεια αυτό; Είναι εν γένει δυνατόν; Όχι, δεν είναι δυνατόν, γιατί η χαρά για μία επιστολή δική σου είναι τόσο μεγάλη, που δεν μπορώ να κρατηθώ, παρά να σου απαντήσω αμέσως και όταν ακόμα είμαι πολύ άσχημα και ίσως για λόγους λογικούς θα ήτανε καλύτερο να μην γράψω. Αλλά σκέψου μόνο ότι αυτή η επιστολή, που εσύ την έριξες την Κυριακή το βράδυ, έφτασε μόλις σήμερα στα χέρια μου. Μία σφραγίδα του ταχυδρομείου δείχνει ότι ήταν στην Βιέννη. Ενώ εγώ εδώ βασανιζόμουν, περιπλανήθηκε αυτή η επιστολή λόγω της αδεξιότητας ενός δημοσίου υπαλλήλου μέχρι την Βιέννη και αργά αργά γύρισε πάλι πίσω.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, Παρασκευή 23 Μαΐου 1913


22 Μαΐου

Εχθές υπέροχο βράδυ με τον Μαξ. Αν αγαπάω τον εαυτό μου, αυτόν τον αγαπάω πιο πολύ. Lucerna. Madame, la mort της Ρασίλντ. Όνειρο ανοιξιάτικου πρωινού.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 22 Μαΐου 1912


21 Μαΐου

Ο άσχημος ύπνος είναι ασφαλώς άσχημος και το να είσαι ξύπνιος μετά από άσχημο ύπνο ακόμα πιο άσχημο (έτσι είναι σχεδόν κάθε μέρα), αλλά τουλάχιστον δεν έχεις εκείνη τη στιγμή καμία πραγματική ευθύνη γι' αυτό, το έχεις και το υπομένεις. Αλλά να πίνεις συνειδητά τσάι βαλεριάνας, κοιτάζοντας πιθανόν ενώ πίνεις το φλιτζάνι με τη διπλή ελπίδα ότι σύντομα θ' αδειάσει και κάπως θα βοηθήσει, αυτό είναι απάνθρωπο.
Εγώ δεν κοιμάμαι βέβαια άσχημα επειδή έχω λίγο τσάι βαλεριάνας στο σώμα μου, υπάρχουνε 100 λόγοι για τους οποίους κοιμάμαι άσχημα εγώ, αλλά αυτός ο ένας λόγος σίγουρα δεν υφίσταται.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 21 Μαΐου 1914


20 Μαΐου

Ωστόσο κακή ημέρα εξαίρεση δεν ήταν, αυτό δεν πρέπει να το πιστεύεις, ήτανε μόνο πιο άσχημη από την προηγούμενη, μ' αυτόν τον τρόπο όμως περνάει ο καιρός και ο πυρετός.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στον Μαξ Μπροντ, 20 Μαΐου 1924


19 Μαΐου

Όταν είναι δύο αισθάνεται πιο εγκαταλελειμμένος απ' όταν είναι μόνος. Όταν είναι μαζί με κάποιον δύο, απλώνει εκείνος ο δεύτερος το χέρι να τον πιάσει κι αυτός είναι αβοήθητος παραδομένος. Όταν είναι μόνος απλώνει βέβαια ολόκληρη η ανθρωπότητα το χέρι να τον πιάσει, αλλά τα αμέτρητα τεντωμένα χέρια μπλέκονται μεταξύ τους και κανένας δεν τον φθάνει.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 19 Μαΐου 1922

18 Μαΐου

Σήμερα βρήκα την παρακάτω παλιά επιστολή σ' εσένα από πιο ευτυχισμένες, πιο δυστυχισμένες εποχές. Τι της λες; Απάντησε όπως θα είχες απαντήσει τον καιρό εκείνο.

Φραντς Κάφκα, από επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 18 Μαΐου 1913, με συνημμένη μια παλιά επιστολή της 14ης Οκτωβρίου 1912


17 Μαΐου

Ο προϊστάμενός μου έχει πάει τώρα για 14 ημέρες στη Βιέννη σε ένα συνέδριο, ήθελα να του γράψω στην πλάτη χαιρετισμούς για εσάς και να τον βάλω να παρελαύνει μερικές φορές την ημέρα τόσο στην οδό Μπίμπερ όσο και στην οδό Γκλάζερ.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 17 Μαΐου 1914


16 Μαΐου

Πέμπτη Παρασκευή βράδυ. Τις ημέρες που περνάω χωριστά από σένα τις μπερδεύω, δεν έχουνε κανένα νόημα για μένα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 16 Μαΐου 1913


15 Μαΐου

Αγαπητή Όττλα σ' αυτό πρέπει να απαντήσω αμέσως. Έχω ήδη νιώσει ότι μ' έχεις εγκαταλείψει εντελώς και σκεπτόμενος ένα μετέπειτα μέλλον (πάντα σκεπτόμενος το μέλλον) έχω πει στον εαυτό μου: Θα με αφήσει δηλαδή να χαθώ. Αλλά αυτό, ανεξάρτητα και από την επιστολή σου, είναι εντελώς λάθος, γιατί εσύ με το σπίτι επάνω εγκαινίασες μία καλύτερη εποχή για μένα, η οποία συνεχίζεται ακόμα και τώρα, που εγώ (λόγω των ωραίων ημερών και των δυσκολιών στον ύπνο που συνδέονται μ' αυτές) δυστυχώς έχω παρατήσει τη δουλειά επάνω και εσύ επιπλέον έχεις φύγει. Παράπονα υπάρχουν φυσικά πολλά, αλλά είναι όντως ασύγκριτα καλύτερα από τα τελευταία χρόνια.

Φραντς Κάφκα, κάρτα στην Όττλα Κάφκα, 15 Μαΐου 1917


14 Μαΐου

Σήμερα διάβασα παλιά κεφάλαια από τον Θερμαστή. Δύναμη φαινομενικά απρόσιτη (ήδη απρόσιτη) για μένα σήμερα. Φόβοι ότι θα βγω ανίκανος λόγω ελαττώματος στην καρδιά.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 14 Μαΐου 1915


13 Μαΐου

Μία παράκληση! Παράκληση ενός φτωχού ανθρώπου, που δεν αντέχει την αβεβαιότητα. Θέλεις να γράφεις περισσότερο από μία φορά την εβδομάδα, οπότε δηλαδή π. χ. πάντα μία επιστολή για την Τετάρτη και άλλη μία για την Κυριακή. Ναι;

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 13 Μαΐου 1913


12 Μαΐου

Ήταν ευγενικό εκ μέρους σας που πήγατε στο μουσείο. Δεν φανταζόμουν βέβαια ότι θα μάθω κάτι καινούργιο (παρ' όλα αυτά και αυτό συνέβη), αλλά είχα την ανάγκη να μάθω  ότι ήσασταν στο δωμάτιο του Γκρίλλπάρτσερ, και ότι μ' αυτό δημιουργήθηκε και ανάμεσα σ' εμένα και στο δωμάτιο μία σωματική σχέση.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 12 Μαΐου 1914

11 Μαΐου

Η επιστολή στον διευθυντή παραδόθηκε λοιπόν. Ζήτησα ή σε περίπτωση που το φθινόπωρο τελειώσει ο πόλεμος μακρόχρονη άδεια για αργότερα και μάλιστα άνευ αποδοχών ή σε περίπτωση που συνεχιστεί ο πόλεμος άρση της απαλλαγής. Αυτό ήταν ένα ολόκληρο ψέμα. Μισό ψέμα θα ήταν, αν είχα ζητήσει άμεση μακρόχρονη άδεια και για την περίπτωση της άρνησης απόλυση. Αλήθεια θα ήταν, αν είχα παραιτηθεί. Και τα δυο δεν τα τόλμησα ως εκ τούτου ολόκληρο ψέμα.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 11 Μαΐου 1916


9 Μαΐου

Πώς κόντρα σε όλες τις ανησυχίες κρατιέμαι γερά από το μυθιστόρημά μου, σαν τη μορφή ενός μνημείου που κοιτάζει πέρα μακριά και κρατιέται γερά απ' τον ογκόλιθο.
Απαρηγόρητη βραδιά σήμερα στην οικογένεια. Η αδελφή μου κλαίει λόγω της νέας εγκυμοσύνης της, ο γαμπρός μου χρειάζεται χρήματα για το εργοστάσιο, ο πατέρας μου είναι αναστατωμένος λόγω της αδελφής μου, λόγω του μαγαζιού και λόγω της καρδιάς του, η δυστυχισμένη η δεύτερη η αδελφή μου, η δυστυχισμένη για όλα μητέρα μου κι εγώ με τα γραψίματά μου.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 9 Μαΐου 1912



8 Μαΐου

Αγόρασέ μου σε παρακαλώ από τον Μπόροβυ στην Μικρή Πλευρά 20 αντίτυπα του «Kmen» τ. 6, κοστίζει μόνο 60 χ το ένα, αργότερα δεν θα βρίσκεται πια και μπορεί να κάνει κανείς φθηνά δώρα μ' αυτό, γιατί έχει μέσα τον «Θερμαστή» μεταφρασμένο από την κυρία Μίλενα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Όττλα Κάφκα, 8 Μαΐου 1920


7 Μαΐου

Αγαπητέ Μαξ, πήρα τέτοια χαρά απ' το βιβλίο σου, εχθές το βράδυ πάλι, όταν το ξεφύλλισα στο σπίτι. Η ευλογημένη διαδρομή με το τρένο, για την οποία μου έλεγες, είναι ολοζώντανη. Φοβόσουν ότι θα παραείναι ήρεμο, αλλά έχει ζωή μέσα του, θα έλεγε κανείς, μέρα νύχτα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στον Μαξ Μπροντ, 7 Μαΐου 1912


6 Μαΐου

Οι γονείς μου φαίνεται ότι βρήκανε ένα ωραίο σπίτι για την Φ. και μένα, εγώ τριγύριζα ανώφελα ένα ωραίο απόγευμα. Άραγε αυτοί θα με βάλουν και στον τάφο μου ύστερα από μια μέσω της δικής τους επιμέλειας ευτυχισμένη ζωή;

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 6 Μαΐου 1914


5 Μαΐου

Εγώ κάνω χρήση της άδειας οκνηρίας για επιστολές, επίσης η Ντ. έχει πει ήδη τα πάντα.
Εγκάρδ. χαιρετισμούς Φ.

Φραντς Κάφκα, σημείωση σε καρτ ποστάλ που έγραψε η Ντόρα Ντιάμαντ στους γονείς του, 5 Μαΐου 1924

4 Μαΐου

Απάντησε σε παρακαλώ σε όλες τις ερωτήσεις! Έλαβες την Παρασκευή δύο επιστολές μου; Δεν μου απαντάς σε μία πρόταση.
Μην υγραίνεις το μολύβι αντιγραφής με τα χείλη, όπως στην προτελευταία επιστολή!

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 4 Μαΐου 1913

3 Μαΐου

Απάντηση στην ερώτηση: Ναι, ναι, ναι. Αλλά δεν θα έπρεπε να ρωτάς και θα έπρεπε να ξέρεις ποιον ρωτάς και ποιος απαντάει.

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Φελίτσε Μπάουερ, 3 Μαΐου 1913


2 Μαΐου

Έχει γίνει πολύ απαραίτητο να κρατάω ημερολόγιο πάλι. Το αβέβαιο κεφάλι μου, η Φελίτσε, η κατάπτωση στο γραφείο, η σωματική ανικανότητα να γράψω και η εσωτερική ανάγκη γι' αυτό.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 2 Μαΐου 1913




1 Μαΐου

Καμία επιστολή. Να κατάλαβα λάθος το τηλεγράφημα, αν και το διάβασα τόσες φορές, αν και τη νύχτα ήταν κάτω απ' το μαξιλάρι μου. Πολυαγαπημένη, παράβλεπε που σου γράφω μόνο κατηγορίες, εγώ ο απεχθής και αγνώμων άνθρωπος, που είμαι. Αλλά ξέρεις, είμαι στο γραφείο κι η καρδιά μου χτυπάει στην πραγματικότητα μες στην επιστολή, για την οποία πιστεύω ότι είναι στο σπίτι. Κι ύστερα τρέχω στο σπίτι και δεν υπάρχει τίποτα εκεί και έτσι έχει απαγγελθεί και η κρίση, ότι τουλάχιστον μία ημέρα και μία νύχτα θα πρέπει να περιμένω πάλι.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 1 Μαΐου 1913