29 Φεβρουαρίου

Οι αναθέσεις μάς κάνουν ευτυχείς.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στον Ρόμπερτ Κλόπστοκ 29 Φεβρουαρίου 1924

28 Φεβρουαρίου

Τώρα είναι αργά και δεν σου διηγήθηκα σχεδόν τίποτα για το σημερινό βράδυ, αν και ακριβώς επειδή ήμουν μόνος μου θα είχα να σου διηγηθώ ένα σωρό.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 28 Φεβρουαρίου 1913

27 Φεβρουαρίου

Αγαπητή Όττλα, την Κυριακή μεταξύ 2 και 3 η ώρα σε περιμένει η δις Όλγκα Στυντλ στο διαμέρισμά της στην Πράγα στην πλατεία Ραντέτσκυ. Όσο πιο ακριβής είσαι στην ώρα σου, τόσο το καλύτερο, τόσο πιο πολύ σ' το συνιστώ. Έχει δύο, βέβαια ακόμη σχεδόν πλήρως αβέβαιες πιθανότητες θέσεων εργασίας για σένα, μία εξ αυτών στης θείας της, της οποίας ο άνδρας πέθανε προχθές, και η οποία εκτός των άλλων τεραστίων πραγμάτων έχει και μία τεράστια περιουσία. Για να είναι αιτιολογημένα πιο πειστική η συστατική επιστολή της δίδος Στυντλ, της πρότεινα να μιλήσει μαζί σου. Πες της λοιπόν διεξοδικά τι μπορείς να κάνεις και τι θέλεις. - Βέβαια δεν αποκλείεται εντελώς η δις Στυντλ να μην έχει φθάσει ακόμη στην Πράγα την Κυριακή, οπότε εσύ θα έκανες αδίκως τον μικρό δρόμο και η δις Στυντλ θα έγραφε, χωρίς να σου έχει μιλήσει. Την Δευτέρα δεν θα είσαι εσύ μάλλον πια στην Πράγα, διαφορετικά θα μπορούσες να απευθυνθείς και την Δευτέρα στη Στυντλ. Την Κυριακή όμως να πας οπωσδήποτε.

Χαιρετίσματα σε όλους και να είσαι καλά.

Φραντς

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Όττλα Κάφκα, 27 Φεβρουαρίου 1919

26 Φεβρουαρίου

έχω σιγά σιγά χάσει όλους τους ανθρώπους από τα μάτια μου, βλέπω μόνο εσένα κι εσύ υποφέρεις τόσο.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 26 Φεβρουαρίου 1913

25 Φεβρουαρίου

Θα το βρεις βέβαια αγαπητή Όττλα ενδιαφέρον ότι στο ξενοδοχείο το Άτι απ' την άλλη πλευρά έφαγα ένα ψητό μοσχάρι με πατάτες και μύρτιλα, από πάνω μία ομελέτα και μαζί  ήπια κι από πάνω ένα μικρό μπουκάλι μηλίτη. Εν τω μεταξύ με το πολύ κρέας, που ως γνωστόν δεν μπορώ να το μασήσω, εν μέρει τάισα μια γάτα,  εν μέρει έκανα σαν το γουρούνι το πάτωμα. Ύστερα κάθισε μαζί μου η σερβιτόρα και μιλήσαμε για τα «Της θάλασσας και της αγάπης κύματα» στα οποία είχαμε αποφασίσει ανεξάρτητα ο ένας απ' τον άλλον να πάμε το βράδυ. Είναι ένα λυπητερό έργο.

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Όττλα Κάφκα, 25 Φεβρουαρίου 1911

24 Φεβρουαρίου

Εδώ είναι τώρα επίσης πολύ ζεστά και όμορφα, ακόμη και τώρα σχεδόν βράδυ κάθομαι χωρίς κουβέρτες στην βεράντα και μεσημεριανό έφαγα με ανοιχτό παράθυρο στο φως του ήλιου. Κάτω έξω απ' το παράθυρο, η Μέτα και ο Ρολφ, τα σκυλιά, που περιμένανε την εμφάνισή μου με τα αποφάγια, όπως περιμένουνε στην πλατεία της Παλιάς πόλης οι άνθρωποι τους Αποστόλους.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Όττλα Κάφκα, 24 Φεβρουαρίου 1919

23 Φεβρουαρίου

Η γυναίκα, ίσως ακόμη πιο αυστηρά εκπεφρασμένα, ο γάμος είναι ο αντιπρόσωπος της ζωής, με τον οποίο εσύ πρέπει να αντιπαρατίθεσαι.

Φραντς Κάφκα, Το τέταρτο μπλε τετράδιο, 23 Φεβρουαρίου 1918

22 Φεβρουαρίου

Αγαπητή Μίντσε, σας γράφω από την Πράγα, πέρασα άσχημες ημέρες, όχι εξαιτίας του πνεύμονα, εξαιτίας των νεύρων μου. Τις επιστολές σας τις έλαβα μόλις προ ολίγου, αφού ήταν σταλμένες στο γραφείο, στο οποίο εδώ και πολύ καιρό δεν πηγαίνω. Να είστε καλά!

Δικός σας Κάφκα

 

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Μίντσε Άιζνερ, 22 Φεβρουαρίου 1922

21 Φεβρουαρίου

Κάποια στιγμή αισθανόμουν θωρακισμένος.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 21 Φεβρουαρίου 1911

20 Φεβρουαρίου

Τον ήλιο τον απολαμβάνω λαμπρά στην βεράντα τώρα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στους γονείς του, 20 Φεβρουαρίου 1924

19 Φεβρουαρίου

Σήμερα διάβασα το Χέρμανν και Δωροθέα, λίγα από τα απομνημονεύματα του Ρίχτερ, είδα πίνακές του και τελικά διάβασα μία σκηνή από την Γκριζέλντα του Χάουπτμανν. Είμαι για την στιγμή της επόμενης ώρας ένας άλλος άνθρωπος. Όλες οι προοπτικές βέβαια ομιχλώδεις όπως πάντα, αλλά αλλαγμένες ομιχλώδεις εικόνες. Στις βαριές μπότες, τις οποίες φόρεσα σήμερα για πρώτη φορά (προορίζονταν αρχικά για την στρατιωτική θητεία μου), στέκεται ένας άλλος άνθρωπος.

Φραντς Κάφκα, Το πρώτο μπλε τετράδιο, 19 Φεβρουαρίου 1917

18 Φεβρουαρίου

Αγαπητέ Μαξ, με έχεις ξεχάσει εντελώς. Δεν μου γράφεις - 

Δικός σου Φραντς

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στον Μαξ Μπροντ, 18 Φεβρουαρίου 1910

17 Φεβρουαρίου

Να ήμασταν πάλι μόνοι και να μην μας ενοχλούσανε ποτέ!

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 17 Φεβρουαρίου 1913

16 Φεβρουαρίου

Ανώφελη ημέρα. Η μοναδική χαρά, που είχα, ήταν η βάσιμη λόγω της χθεσινής νύχτας ελπίδα για καλύτερο ύπνο.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 16 Φεβρουαρίου 1914

15 Φεβρουαρίου

Λίγα τραγούδια από κάτω μου, λίγες πόρτες να χτυπάνε και να κλείνουν στον διάδρομο και όλα χάνονται.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 15 Φεβρουαρίου 1922

14 Φεβρουαρίου

Μόλις πριν από μια δυο ημέρες έμαθα ότι θα λείπετε 18 ημέρες. Τόσο πολύ! Δεν θα έχει τέλος. Κρατάτε τουλάχιστον ημερολόγιο; Εάν δεν το έχετε κάνει μέχρι τώρα, τότε καθίστε σήμερα κάπου στη θάλασσα και κάντε μαζί μία περιγραφή του ταξιδιού μέχρι τώρα και ας κρατήσει από το πρωί μέχρι το βράδυ. Σας το λέω, θα έχετε να δώσετε αγώνες μαζί μας, εάν δεν το κάνετε. Και ελάτε σύντομα!

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Έλζα και τον Μαξ Μπροντ, 14 Φεβρουαρίου 1913

13 Φεβρουαρίου

Και τέλος εγώ έκανα λόγο στην χθεσινή επιστολή για την Λάσκερ-Σούλερ, και σήμερα ρωτάς εσύ γι' αυτήν. Τα ποιήματά της δεν μπορώ να τα υποφέρω, δεν νιώθω μ’ εκείνα τίποτε άλλο παρά ανία για την κενότητά τους και απέχθεια λόγω της ψεύτικης χλιδής. Και η πεζογραφία της μου είναι φορτική για τους ίδιους λόγους, δουλεύει εκεί το μυαλό μιας υπερεξημμένης πρωτευουσιάνας το οποίο αντιδρά σε κάθε ερέθισμα αδιακρίτως. Αλλά ίσως κάνω μεγάλο λάθος, υπάρχουν πολλοί που την αγαπούν, ο Βέρφελ π. χ. μιλά γι’ αυτήν μόνο με ενθουσιασμό. Ναι, είναι άσχημα, ο δεύτερος άνδρας της την εγκατέλειψε, εξ όσων γνωρίζω, και σε εμάς κάνουν έρανο γι' αυτήν∙ αναγκάστηκα να δώσω 5 Κ., χωρίς να νιώθω την παραμικρή συμπόνια για εκείνη∙ δεν γνωρίζω την πραγματική αιτία, αλλά την φαντάζομαι πάντοτε μόνο ως μια μπεκρού, που σέρνεται τις νύχτες στα καφέ.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 13 Φεβρουαρίου 1913

12 Φεβρουαρίου

Ο αριθμός τηλεφώνου μου είναι Τσέλενντορφ 2434 αλλά σας παρακαλώ καλύτερα να μην τηλεφωνείτε, όχι μόνο λόγω του φόβου και της ανικανότητάς μου να ακούσω κάτι, αλλά και λόγω του περίπλοκου του πράγματος, που έχει αυτό εδώ. Εγώ μένω στον πρώτο όροφο, το τηλέφωνο είναι κάτω, ελεύθερο, στο χωλ, όντως δυσάρεστο και όμως πολύ ευχάριστο πάλι, επειδή παρεμποδίζει σχεδόν τα τηλεφωνήματα. Τι θα έκανα, αν καλούσε από την Πράγα και δεν ήταν η Ντ. στο σπίτι; Εγκάρδιους χαιρετισμούς

Δικός σας Φ.

Τα δέματα, παρακαλώ, στέλνετέ τα στο δικό μου όνομα, είναι πιο απλό.

Εγκάρδιους χαιρετισμούς. Ντ.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στους γονείς του, 12 Φεβρουαρίου 1924

11 Φεβρουαρίου

Με αφορμή τη διόρθωση της «Κρίσης» γράφω όλες τις σχέσεις που έχω ξεκαθαρίσει στην ιστορία, όσο τις θυμάμαι ακόμη. Τούτο είν’ απαραίτητο, διότι η ιστορία βγήκε από μέσα μου σαν κανονική γέννα καλυμμένη με βρωμιά και βλέννες και μόνο εγώ έχω το χέρι που μπορεί να φτάσει μέσα μέχρι το σώμα και έχει τη διάθεση γι’ αυτό:

Ο φίλος είναι ο σύνδεσμος μεταξύ του πατέρα και του γιου, είναι το μέγιστο κοινό τους σημείο. Καθισμένος μόνος στο παράθυρό του ο Γκέοργκ σκαλίζει μ’ ευδαιμονία τούτο το κοινό, θαρρεί ότι έχει τον πατέρα μέσα του και θεωρεί τα πάντα, πέρα από μία φευγαλέα θλιμμένη σκεπτικότητα, γαλήνια. Η εξέλιξη της ιστορίας δείχνει λοιπόν πώς από το κοινό, τον φίλο, ο πατέρας ανυψώνεται και στήνεται ως αντίθετος απέναντι απ’ τον Γκέοργκ, ενισχυμένος από άλλα μικρότερα κοινά σημεία, δηλαδή από την αγάπη, την προσκόλληση στη μητέρα, από την αφοσίωση στη μνήμη της και από την πελατεία, που βέβαια ο πατέρας αρχικά την είχε αποκτήσει για το εμπορικό. Ο Γκέοργκ δεν έχει τίποτε, η μνηστή, η οποία μέσα στην ιστορία ζει μόνο μέσω της σχέσης με τον φίλο, επομένως με το κοινό, και η οποία, αφού δεν έγινε ακόμη ο γάμος, δεν μπορεί να εισέλθει στον κύκλο του αίματος, που διαγράφεται γύρω απ’ τον πατέρα και τον γιο, διώχνεται εύκολα απ’ τον πατέρα. Το κοινό στοιβάζεται ολόκληρο γύρω απ’ τον πατέρα, ο Γκέοργκ το νιώθει μόνο ως ξένο, ανεξαρτητοποιημένο, ουδέποτε αρκετά προφυλαγμένο απ’ τον ίδιο, εκτεθειμένο στις ρωσικές επαναστάσεις, και μόνο επειδή εκείνος ο ίδιος δεν έχει τίποτε πια, πέρα απ’ το βλέμμα στον πατέρα, επενεργεί η κρίση που του αποκλείει παντελώς τον πατέρα τόσο έντονα πάνω του.

Το Georg έχει όσα γράμματα έχει και το Franz. Στο Bendemann είναι το «mann»* μία προσφερόμενη ενίσχυση του «Bende» μόνο για όλες τις άγνωστες ακόμη δυνατότητες της ιστορίας. Το Bende όμως έχει όσα γράμματα έχει και το Kafka και το φωνήεν e επαναλαμβάνεται στις ίδιες θέσεις όπως το φωνήεν a στο Kafka.

To Frieda έχει ακριβώς όσα γράμματα έχει και το Felice και το ίδιο αρχικό γράμμα, το Brandenfeld έχει το ίδιο αρχικό γράμμα με το Bauer** και μέσω της λέξης Feld*** έχει και στη σημασία μία συγκεκριμένη σχέση.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 11 Φεβρουαρίου 1913

* Το ουσιαστικό Mann σημαίνει «άνδρας» και είναι μία πολύ συχνή κατάληξη γερμανόφωνων οικογενειακών ονομάτων.

** Το ουσιαστικό Bauer εκτός από το επώνυμο της Φελίτσε σημαίνει και «αγρότης».

*** Το ουσιαστικό Feld σημαίνει «αγρός», «χωράφι».  

10 Φεβρουαρίου

Εχθές το βράδυ δεν σου έγραψα, γιατί πήγε πολύ αργά με τον Μίχαελ Κώλχάας (τον ξέρεις; Αν όχι, τότε μην τον διαβάσεις! Εγώ θα σ' τον διαβάσω!), που εκτός από ένα μικρό κομμάτι, που είχα ήδη διαβάσει προχθές, τον διάβασα απνευστί. Μάλλον ήδη για δέκατη φορά. 

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 10 Φεβρουαρίου 1913

9 Φεβρουαρίου

Εχθές και σήμερα έγραψα λίγο. Ιστορία μ' έναν σκύλο.

Τώρα διάβασα την αρχή. Είναι άσχημη και προκαλεί πονοκέφαλο. Είναι παρά την όλη αλήθεια κακή, σχολαστική, μηχανική, ένα ψάρι που κοντανασαίνει ακόμη σε μια αμμώδη όχθη. Γράφω πολύ πρώιμα το Μπουβάρ και Πεκυσέ. Αν αυτά τα δύο στοιχεία -τονισμένα πιο πολύ στον «Θερμαστή» και στην «Σωφρονιστική Αποικία»- δεν συνενωθούν, τελείωσα. Υπάρχει όμως προοπτική γι' αυτή την συνένωση;

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 9 Φεβρουαρίου 1915

8 Φεβρουαρίου

Πολυαγαπημένε Μαξ, κρίμα, κρίμα που δεν μπορείς να έρθεις για μια δυο ημέρες, αν το 'θελε η τύχη, θα κάναμε ορειβασία όλη την ημέρα, θα κάναμε έλκηθρο, (και σκι; Μέχρι τώρα έχω κάνει 5 βήματα) και θα γράφαμε και ιδιαίτερα με το τελευταίο θα καλούσαμε το τέλος, το τέλος που περιμένει, ένα ειρηνικό τέλος, θα το επιταχύναμε, ή δεν το θέλεις αυτό; Εγώ είμαι όπως στο γυμνάσιο, ο καθηγητής πηγαίνει πάνω κάτω, ολόκληρη η τάξη έχει τελειώσει τις ασκήσεις και έχει πάει σπίτι, μόνο εγώ βασανίζομαι να βελτιώσω τα βασικά λάθη των μαθηματικών ασκήσεών μου και κάνω τον καλό καθηγητή να περιμένει. Φυσικά θα πάρει την εκδίκησή του αυτό όπως όλες οι αμαρτίες που έχουμε κάνει στους καθηγητές.

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στον Μαξ Μπροντ, 8 Φεβρουαρίου 1922

7 Φεβρουαρίου

Η Φ. έχει χάσει πάντως την εμπιστοσύνη της σε μένα, δικαιολογημένες αιτίες υπάρχουνε γι' αυτό ένα σωρό και η μία σελίδα που ήδη αναφέρθηκε από την επιστολή των 40 σελίδων δεν είναι η πλέον ασήμαντη αιτία. Και μαζί με την εμπιστοσύνη εξαφανίσθηκε και αυτό που ίσως αισθανόταν η Φ. για μένα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 7 Φεβρουαρίου 1914

6 Φεβρουαρίου

Με χαροποιείτε διπλά με την έκδοση του βιβλίου σας (δεν το έχω διαβάσει ακόμη, ανυπομονώ πολύ να το κάνω) και με την χθεσινή πρόσκλησή σας, σας ευχαριστώ πολύ, φυσικά θα έρθω. Μην το εκλάβετε ως αχαριστία, αν φέρω μαζί μου ένα βιβλίο και θελήσω να διαβάσω όχι πολύ λίγο και εγώ.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στον Όσκαρ Μπάουμ, 6 Φεβρουαρίου 1908

5 Φεβρουαρίου

Κουρασμένος παράτησα ακόμη και την ανάγνωση του «Ποίηση και Αλήθεια».

 

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 5 Φεβρουαρίου 1912

4 Φεβρουαρίου

Κουραζόσουν ποτέ με κάποιον τόσο πολύ όσο με μένα; Εσύ συχνά αρρωσταίνεις κανονικά. Ύστερα έρχεται η δική μου η συμπόνια και δεν μπορώ να κάνω τίποτα και δεν μπορώ να πω τίποτα και βγαίνουνε σπασμωδικά, βλακώδη λόγια, που τ' ακούς όταν είσαι με τον καλύτερο πλησίον σου και τα ακούς καλύτερα, ύστερα εγώ σωπαίνω και εσύ σωπαίνεις και κουράζεσαι και κουράζομαι και όλα είναι μια χαζή δυσθυμία και δεν αξίζει να κουνήσεις το χέρι. Αλλά κανείς δεν θέλει να το πει στον άλλον από ντροπή ή φόβο ή - βλέπεις, φοβόμαστε ο ένας τον άλλον, ή εγώ -. 

Φραντς Κάφκα, επιστολή στον Όσκαρ Πόλλακ, 4 Φεβρουαρίου 1902

3 Φεβρουαρίου

Άυπνος, σχεδόν εντελώς∙ βασανιζόμουν από όνειρα, σαν να χαράσσονταν εντός μου πάνω σε ένα απρόθυμο υλικό.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 3 Φεβρουαρίου 1922

2 Φεβρουαρίου

Πολυαγαπημένη, ξέρεις πού σου γράφει αυτή τη στιγμή ο σκληραγωγημένος, ο αδύνατον να κρυώσει, ο σιδερένιος ο τρελός σου; Όχι βέβαια στο ύπαιθρο μες στη χειμωνιάτικη νύχτα,  αλλά, η μια ντροπή μετά την άλλη, μέσα στη ζεστή κουζίνα. Μόνο στο καθιστικό υπάρχει θέρμανση, στο δικό μας το υψόμετρο με τη θύελλα δεν είναι δυνατόν να έχουμε θέρμανση αλλού, στο δωμάτιό μου δεν βάλαμε θέρμανση, γιατί βέβαια το απόγευμα θέλω να πάω στο Λάιτμέριτς (ίσως βέβαια πάω το νωρίτερο αύριο) στο καθιστικό κοιμάται η οικογένεια ο ένας πάνω στον άλλον, η κουζίνα είναι όμως άδεια και ήσυχη κι αν δεν υπήρχανε τα κρύα πλακάκια κι ο δυνατός χτύπος του ρολογιού, θα ήταν το τέλειο γραφείο.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 2 Φεβρουαρίου 1913

1 Φεβρουαρίου

Αγαπητή Όττλα σήμερα τη νύχτα μεταξύ 31/1 και 1/2 ξύπνησα περίπου στις 5 η ώρα και σε άκουσα να φωνάζεις «Φραντς» από την πόρτα του δωματίου, τρυφερά, αλλά το άκουσα καθαρά. Εγώ απάντησα αμέσως αλλά δεν έγινε τίποτε άλλο. Τι ήθελες;

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Όττλα Κάφκα, 1 Φεβρουαρίου 1919