31 Μαρτίου

Αγαπητέ Μαξ, δεν ήμουν αρκετά καλά και δεν είμαι ακόμη καλά, η πέψη. Ή προέρχεται από την κρεατοφαγία ή από κάτι άλλο, θα δείξει σε μια δυο ημέρες, θα σου γράψω τότε διεξοδικά. Μου έγραψες βέβαια, αλλά πάντα μόνο για μένα, τίποτα για σένα, για την υπηρεσία σου, τα ταξίδια, για τη Λειψία, για τον Φέλιξ και τον Όσκαρ. Σε μια δυο ημέρες θα σου γράψω λοιπόν. Αντίο

Δικός σου Φραντς

Tους χαιρετισμούς μου στη γυναίκα σου σε παρακαλώ∙ όσο καιρό λείπω από την Πράγα, την έχω στο μυαλό μου.


Φραντς Κάφκα, κάρτα στον Μαξ Μπροντ, 31 Μαρτίου 1921


30 Μαρτίου

Η Άννα είδε από την τζαμόπορτα ότι το δωμάτιο του ενοικιαστή ήταν σκοτεινό, μπήκε μέσα και άναψε το ηλεκτρικό φως, για να στρώσει το κρεβάτι για τη νύχτα. Αλλά ο φοιτητής καθόταν μισοξαπλωμένος στον καναπέ και της χαμογέλασε. Εκείνη ζήτησε συγνώμη και πήγε να βγει. Αλλά ο φοιτητής την παρακάλεσε να μείνει και να μην του δίνει καμία σημασία. Έμεινε κι εκείνη και έκανε την δουλειά της ρίχνοντας κάποια λοξά βλέμματα στον φοιτητή.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 30 Μαρτίου 1914

29 Μαρτίου

Όπως βλέπεις, γι' αυτό το πράγμα δεν χρειαζόμαστε παρά ένα άδειο πορτοφόλι και αυτό μπορώ να σου το δανείσω εγώ, εάν θέλεις.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στον Μαξ Μπροντ, 29 Μαρτίου 1908

28 Μαρτίου

Από την ομιλία της δίδος Φάντα «Εντυπώσεις από το Βερολίνο»: Ο Γκρίλλπάρτσερ δεν ήθελε να πάει σε μία ομήγυρη μια φορά, επειδή ήξερε ότι θα ήταν εκεί και ο Χέμπελ, με τον οποίον ήταν φίλοι. «Θα με ρωτάει και θα με ξαναρωτάει πάλι για την γνώμη μου για τον Θεό και όταν δεν θα ξέρω τι να πω, θα γίνει ανάγωγος». - Η δική μου πεισματάρικη συμπεριφορά.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 28 Μαρτίου 1912


27 Μαρτίου

Για ν' αρχίσω με κάτι καλό την ημέρα στο Άουσσιγκ και να εξασφαλίσω μια προστασία για την εργασία μου: Καλημέρα, εγκαρδιότατους χαιρετισμούς κι ευχαριστίες, πάντα μόνο ευχαριστίες.

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Φελίτσε Μπάουερ, 27 Μαρτίου 1913


26 Μαρτίου

Μόνο να μην υπερεκτιμώ ό,τι έχω γράψει, έτσι θα μου κάνω ανέφικτα αυτά που πρέπει να γραφτούνε.


Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 26 Μαρτίου 1912


25 Μαρτίου

Πολυαγαπημένη Φ., στην τελευταία επιστολή σου (πόση ώρα τώρα κάθομαι σιωπηλά μ' αυτές τις λέξεις και εύχομαι να σε είχα εδώ!) εμφανίζεται μία πρόταση, η οποία μου είναι αρκετά ξεκάθαρη απ' όλες τις πλευρές αυτό καιρό τώρα δεν υπήρχε. Πρόκειται για τους φόβους που έχεις λόγω μίας συμβίωσης μαζί μου. Δεν πιστεύεις ή ίσως αμφιβάλλεις μόνο ή θέλεις ίσως μόνο να μάθεις την δική μου γνώμη για το κατά πόσο θα βρεις σε εμένα τη στήριξη που οπωσδήποτε χρειάζεσαι. Ευθέως δεν μπορώ να απαντήσω τίποτε σ' αυτό. Ίσως είμαι και εγώ αυτή την στιγμή πάρα πολύ κουρασμένος (περίμενα το τηλεγράφημά σου μέχρι τις 5 η ώρα το απόγευμα. Γιατί; Και την επιστολή μάλιστα την περίμενα 24 ώρες παρά την υπόσχεσή σου. Γιατί;) και βαθιά κάτω από την κούραση πάρα πολύ ευτυχισμένος για την επιστολή σου.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 25 Μαρτίου 1914



24 Μαρτίου

Αξιότιμε εκδοτικέ οίκε!
Την 20η του προηγούμενου μήνα επιβεβαίωσα με συστημένη κάρτα την παραλαβή της εκκαθάρισης του 1917 για το βιβλίο Παρατήρηση και ζήτησα, το ποσό των 95 Μ περίπου να μεταβιβαστεί στην Δίδα Φελίτσε Μπάουερ, Τεχνικό Εργαστήριο, Βερολίνο Ο-27, Αγίου Μάρκου 52. Συγχρόνως ρωτούσα αν και πώς θα ακολουθήσει ο συνυπολογισμός της δεύτερης έκδοσης του «Θερμαστή» και της «Κρίσης».
Απάντηση σε αυτήν την κάρτα δεν έχω λάβει μέχρι σήμερα, και τα χρήματα δεν έχουν φθάσει μέχρι τώρα στην παραπάνω παραλήπτρια. Το τελευταίο με ενοχλεί ακόμη περισσότερο, αφού συγχρόνως με εκείνη την κάρτα γνωστοποίησα την επικείμενη κατάθεση των χρημάτων.
Σας παρακαλώ λοιπόν όπως προχωρήσετε στην τακτοποίηση της κάρτας μου.
Μετά τιμής αφοσιωμένος
Δρ Φ. Κάφκα

Φραντς Κάφκα, κάρτα στον εκδοτικό οίκο Κουρτ Βολφφ, 24 Μαρτίου 1917

23 Μαρτίου

Πολυαγαπημένε μου Μαξ, κοίτα, έτσι όλοι όσους συμπαθώ θα μου θυμώσουν εκτός από έναν, ο οποίος ούτως ή άλλως δεν με συμπαθεί. Η περιγραφή της χθεσινής ζωής μου είναι απλή. Ήμουν μέχρι τις 10 η ώρα εκεί και μέχρι τη 1 στο μπαρ. Στις 7 1/2 η ώρα, όταν η δική σας μουσική πιθανόν άρχιζε, εγώ άκουγα ακόμα να χτυπάνε. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου δεν είναι αρκετά καλά, ο παππούς μου είναι άρρωστος, στην τραπεζαρία έχουμε βαψίματα και η οικογένεια ζει στο δωμάτιό μου σαν σε τσιγγάνικη άμαξα, σήμερα το απόγευμα πρέπει να πάω στο γραφείο. Μου λείπει το θάρρος, να ζητήσω συγγνώμη από τον Μπάουμ. Μην με εγκαταλείψεις.
Δικός σου Φραντς

Φραντς Κάφκα, κάρτα στον Μαξ Μπροντ, 23 Μαρτίου 1909


22 Μαρτίου

Το απόγευμα όνειρο με το έλκος στο μάγουλο. Το διαρκές τρεμάμενο όριο μεταξύ της συνηθισμένης ζωής και του φαινομενικά πιο πραγματικού τρόμου.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 22 Μαρτίου 1922


21 Μαρτίου

Πότε όμως θα δω εσένα, εσένα, Φελίτσε, και πού; Θα υπάρχει πιθανότητα την Κυριακή το πρωί; Πρέπει όμως να κοιμηθώ σωστά, πριν εμφανιστώ μπροστά σου. Πόσο λίγο έχω κοιμηθεί πάλι αυτή την εβδομάδα, πολλά απ' τη νευρασθένειά μου και πολλά απ' τ' άσπρα τα μαλλιά μου προέρχονται από ανεπαρκή ύπνο. Μακάρι μόνο να έχω κοιμηθεί καλά, όταν θα σε συναντήσω! να μην τρέμουν τα γόνατά μου!

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 21 Μαρτίου 1913


20 Μαρτίου

Όμως πρέπει, πρέπει να σε δω, τόσο για σένα όσο και για μένα (αν και για διαφορετικούς λόγους αυτά τα δύο). Πόσο σε χρειαζόμουν εχθές το βράδυ! Κάθε σκαλοπάτι με κούραζε, γιατί αυτό το ανέβασμα της σκάλας δεν είχε σχέση με το ταξίδι στο Βερολίνο.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 20 Μαρτίου 1913


19 Μαρτίου

Το Σάββατο είχα την τελευταία είδηση από την Φελίτσε. Από τότε έχω στείλει εν μέρει στο γραφείο, εν μέρει στο σπίτι τέσσερις επιστολές και ένα τηλεγράφημα, όλα έμειναν αναπάντητα. Στην πρόσφατη αλληλογραφία μας δεν μπορεί να υπάρχει η παραμικρή αιτία για αυτή τη σιωπή, αντιθέτως, σύμφωνα με τα προηγούμενα οι απαντήσεις φαίνονταν μία αυτονόητη αναγκαιότητα. Μπορώ επομένως μόνο να πιστεύω και ημέρα και νύχτα να σκέπτομαι ότι η Φελίτσε είναι άρρωστη ή ότι διαφορετικά κάτι κακό τη βρήκε από το Σάββατο.
Αν αυτοί οι φόβοι είναι πράγματι δικαιολογημένοι και αν εσείς θέλετε εν γένει να ικανοποιήσετε την παράκλησή μου, τότε σας παρακαλώ εγκαρδίως, τηλεγραφήστε μου μια δυο λέξεις. Από αύριο το μεσημέρι δεν θα κάνω τίποτε άλλο, από το να περιμένω είδηση, όπως ήδη καιρό τώρα είμαι ανίκανος να κάνω κάτι άλλο.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στους γονείς της Φελίτσε Μπάουερ, 19 Μαρτίου 1914


18 Μαρτίου

Σοφός ήμουν, αν θέλεις, επειδή ανά πάσα στιγμή ήμουν έτοιμος να πεθάνω, αλλά όχι επειδή είχα εκτελέσει όσα μου είχαν επιβληθεί να κάνω, αλλά επειδή δεν είχα κάνει τίποτε απ' αυτά και ούτε μπορούσα να ελπίζω ότι κάποτε θα κάνω κάτι απ' αυτά.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 18 Μαρτίου 1912



17 Μαρτίου

Ό,τι είπες στον Ζωολογικό Κήπο για την ανεπαρκή συμπάθειά σου για μένα, μπορεί να ήταν αληθινό και να είναι αληθινό, αλλά τα άλλα δεν ήταν αληθινά, όπως αποδεικνύεται τώρα, τουλάχιστον η σιωπή σου δεν ήταν αληθινή. Φ., αναγνώρισε επιτέλους ποιος είμαι, ποιος έγινα από την αγάπη μου για σένα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 17 Μαρτίου 1914

16 Μαρτίου

Οι κρίσεις, ο φόβος. Αρουραίοι, που με ξεσκίζουνε και που εγώ με το βλέμμα μου τους πολλαπλασιάζω.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 16 Μαρτίου 1922


15 Μαρτίου

Πολυαγαπημένοι μου γονείς, αυτό δεν είναι γιλέκο, αυτό είναι ένα αριστούργημα, τόσο ωραίο και ζεστό, πώς μπόρεσες και το έφτιαξες μόνη σου, και η Ντ. δεν το καταλαβαίνει. Και πόσο καλύτερο είναι από κάθε άποψη από το γιλέκο που φορούσα μέχρι τώρα και το θεωρούσα και πολύ καλό. Πολύ χαρμόσυνη - με τη δέουσα απόσταση απ' το γιλέκο - ήταν και η αποστολή του βουτύρου. Εδώ και δύο ημέρες δεν μπορώ πάλι να φάω το ντόπιο βούτυρο, είναι βέβαια προφανώς πολύ καλό, αφήνει πάντα κάπως τη γεύση καπνιστού χοιρινού, αλλά δεν μπορείς να τρως συνεχώς καπνιστό χοιρινό.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στους γονείς του, 15 Μαρτίου 1924


14 Μαρτίου

Πώς θα ήταν, πολυαγαπημένη, αν αντί για επιστολές - σου έστελνα φύλλα απ' το ημερολόγιό μου; Μου λείπει που δεν κρατώ ημερολόγιο, όσο λίγα κι όσο μηδαμινά και αν συμβαίνουν κι όσο μηδαμινά και αν τα παίρνω όλα εγώ. Αλλά ένα ημερολόγιο, που δεν θα το γνώριζες εσύ, δεν θα ήταν ημερολόγιο για μένα.


Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 14 Μαρτίου 1913


13 Μαρτίου

Στις 6 η ώρα ξάπλωσα στον καναπέ. Μέχρι τις 8 η ώρα περίπου κοιμόμουν. Ήμουν ανίκανος να σηκωθώ, περίμενα να χτυπήσει ένα ρολόι και μες στην ζάλη μου δεν άκουσα τίποτε. Στις 9 η ώρα σηκώθηκα. Δεν πήγα πια στο σπίτι για βραδινό, ούτε και στου Μαξ, όπου σήμερα είχε μια βραδινή συγκέντρωση. Αιτίες: οι πολλές φορές που θα έδινα τις έξι δεκάρες της απαγόρευσης, η έλλειψη όρεξης, ο φόβος για την επιστροφή αργά το βράδυ, προ πάντων όμως η σκέψη ότι εχθές δεν έγραψα τίποτε, ότι απομακρύνομαι όλο και πιο πολύ απ' αυτό και ότι κινδυνεύω να χάσω όλα όσα απέκτησα με πολύ κόπο τον τελευταίο 1/2 χρόνο.


Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 13 Μαρτίου 1915




12 Μαρτίου

Πόσο θλιβερό είναι αυτό! Και πόσο ανήμπορος είμαι εγώ! Το καλύτερο θα ήταν να έρθω στο Βερολίνο, να σε πάρω στην αγκαλιά μου και να σε φέρω εδώ. Αλλά αν μπορούσα να το κάνω αυτό, θα το είχα ήδη κάνει προ πολλού.


Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 12 Μαρτίου 1913


10 Μαρτίου

Στην Lucerna δεν θα έρθω, Μαξ. Τώρα στις 4 είμαι στο γραφείο και γράφω και αύριο το απόγευμα θα γράφω και σήμερα το βράδυ και αύριο το βράδυ και πάει λέγοντας. Και για ιππασία δεν μπορώ να έρθω. Μόνο το Μύλλερ μου μένει ακόμη. Αντίο

Δικός σου Φραντς

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στον Μαξ Μπροντ, 10 Μαρτίου 1910

9 Μαρτίου

Αυτά που λες για το Ίδρυμα και την Παλαιστίνη είναι όνειρα. Το ίδρυμα είναι για μένα σαν πουπουλένιο πάπλωμα, τόσο βαρύ και ζεστό. Αν σερνόμουν να βγω απ' αυτό, θα περιερχόμουν αμέσως στον κίνδυνο να κρυολογήσω, ο κόσμος δεν έχει θέρμανση.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Όττλα Κάφκα, 9 Μαρτίου 1921


8 Μαρτίου

Και τώρα πολυαγαπημένη, πάρε με κοντά σου, αλλά μην ξεχάσεις, αλλά μην ξεχάσεις, εγκαίρως να με διώξεις.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 8 Μαρτίου 1913


7 Μαρτίου

Γνωρίζετε την ιστορία που σας στέλνω; Είναι μία ειδική έκδοση από ένα ετήσιο τεύχος, πάρτε την στο ταξίδι μαζί σας. Ίσως σας αρέσει πιο πολύ από τον Θερμαστή.


Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 7 Μαρτίου 1914


6 Μαρτίου

Αγαπητή Όττλα, κάνε μου τη χάρη να μου γράψεις κάτι για τα πράγματα στο σπίτι. Στην τελευταία επιστολή της Τρίτης η μητέρα γράφει τόσο παράξενα ειλικρινά για τη δική της αναστάτωση και για την ακόμη μεγαλύτερη αναστάτωση του πατέρα, σαν να αποσιωπά ακόμη πολύ περισσότερα. Πώς ήταν στο σπίτι; Κι εσύ φαίνεται πως έμεινες παράξενα πολύ εκεί, μόλις την Τετάρτη έφυγες.


Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Όττλα Κάφκα, 6 Μαρτίου 1919




5 Μαρτίου

Τρεις ημέρες στο κρεβάτι. Μικρή συντροφιά μπροστά στο κρεβάτι. Μεταστροφή. Φυγή. Ολοκληρωτική ήττα. Πάντα η εγκλεισμένη στα δωμάτια παγκόσμια ιστορία.



Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 5 Μαρτίου 1922



4 Μαρτίου

Είμαι ένας άλλος άνθρωπος από αυτόν που ήμουν τους πρώτους 2 μήνες της αλληλογραφίας μας, δεν είναι καμία νέα μεταμόρφωση αυτή, αλλά μία απομεταμόρφωση και μάλλον διαρκείας. Αν εσύ αισθανόσουν έλξη για εκείνον τον άνθρωπο, πρέπει, πρέπει τον σημερινό να τον απεχθάνεσαι. Όταν το αποσιωπάς αυτό, το κάνεις από συμπόνια και από παραπλανητική ανάμνηση. Το γεγονός ότι αυτός ο σημερινός καθ' όλα τόσο αλλαγμένος άνθρωπος απαράλλακτα και κατ' έναν κατανοητό τρόπο κρέμεται από εσένα ακόμη πιο πολύ από παλιά μέλλει, όταν θα το δεις καθαρά, ιδωμένο από την πλευρά σου να αυξήσει ακόμη περισσότερο την αποκρουστικότητά του.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 4 Μαρτίου 1913


3 Μαρτίου

Γιατί διαβάζεις τόσο παλιά και όχι καλά βιβλία σαν την «Παρατήρηση»; Μία πρόταση: Θέλεις να διαβάζεις, αλλά ολοκληρωτικά, μόνο τα βιβλία που θα σου στέλνω εγώ;

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 3 Μαρτίου 1915

2 Μαρτίου

Αγαπητέ Μαξ, κάνε μου τη χάρη και φέρε μου όταν έρθεις αύριο τον Υπερίωνα. Θα ήθελα να τον δανείσω στον Άιζνερ. Τα τεύχη του από την Επιθεώρηση έχουν μαζευτεί πάλι σπίτι μου μια στοίβα και θα κάνει καλό στη συνείδησή μου αν με την τελική επιστροφή μπορέσω να βάλω μαζί κάτι, που ίσως τον ενδιαφέρει.

Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στον Μαξ Μπροντ, 2 Μαρτίου 1911


1 Μαρτίου

Εγκαρδιότατους, εγκαρδιότατους χαιρετισμούς. Σταθμός Δρέσδη. Ήμουν στο Βερολίνο. Δεν μπορούσε να είναι χειρότερα. Τώρα θα ερχόταν και το παλούκωμα. Θα λάβετε διεξοδική επιστολή.
Δικός σας Φ.


Φραντς Κάφκα, καρτ ποστάλ στην Γκρέτε Μπλοχ, 1 Μαρτίου 1914