30 Ιουνίου

Οι τρομακτικές ειδήσεις; Εννοείς κάτι άλλο από την δολοφονία του Ράτενάου; Ακατανόητο το ότι τον αφήσανε να ζήσει τόσο πολύ, ήδη πριν από δύο μήνες κυκλοφορούσε στην Πράγα η φήμη για την δολοφονία του, ο καθηγ. Μύντσερ την διέδιδε, ήταν τόσο αξιόπιστη, ταίριαζε τόσο πολύ στο εβραϊκό και γερμανικό πεπρωμένο και στο βιβλίο σου περιγράφεται ακριβώς.

Φραντς Κάφκα, Επιστολή στον Μαξ Μπροντ, 30 Ιουνίου 1922


29 Ιουνίου

Αναχώρηση για την Βαϊμάρη στις 5 η ώρα. Η ηλικιωμένη δεσποσύνη στο κουπέ. Σκούρο δέρμα. Ωραίες καμπύλες στο πιγούνι και στα μάγουλα. Πώς γύριζαν στα πόδια της οι ραφές των καλτσών της, είχε καλυμμένο το πρόσωπο με την εφημερίδα κι εμείς κοιτάζαμε τα πόδια της. Κατεβαίνει κι εκείνη εκεί, αφού φόρεσε ένα μεγάλο παλιό καπέλο. Την είδα μια φορά αργότερα, όταν παρατηρούσα το σπίτι του Γκαίτε από την πλατεία της Αγοράς.

Φραντς Κάφκα, Ταξιδιωτικό ημερολόγιο Βαϊμάρη-Γιούνγκμπορν, 29 Ιουνίου 1912


28 Ιουνίου

Ευχαριστώ για τις καλές ειδήσεις και μην είσαι πάρα πολύ αυστηρή κατά την επιθεώρηση, όταν έρθω (τέλος της εβδομάδας). Κοιτάζω στον καθρέφτη της ντουλάπας και με βρίσκω ακόμα πολύ ίδιο. Φοβάμαι όντως ότι θα λένε πως στο Σέλεζεν σε 14 ημέρες θα μπορούσα να είχα καταφέρει και αυτό, τώρα όμως υπήρχανε και άλλα και ίσως δεν είναι και τόσο άσχημα, μόνο που μετά τον πρώτο 1 1/2 μήνα μπορούσα δικαίως να περιμένω πολύ περισσότερα. Επομένως μην είσαι αυστηρή. Στο επανιδείν.

Φραντς Κάφκα, κάρτα στην Όττλα Κάφκα, 28 Ιουνίου 1920


27 Ιουνίου

νέο ημερολόγιο, στην πραγματικότητα μόνο επειδή διάβασα το παλιό. Κάποιες αιτίες και σκοπούς, τώρα, 12.45, δεν μπορώ να διαπιστώσω.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 27 Ιουνίου 1919


26 Ιουνίου

Απ' όσο το βλέπω σήμερα μες στην ηλίθια την κατάστασή μου, η επίτευξη της κοινής μας ευτυχίας εξαρτάται από την πραγματοποίηση των ένα-δυο «ίσως», που είναι στην επιστολή σου.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 26 Ιουνίου 1913


25 Ιουνίου

Ναι αρχίζουμε να παρεξηγούμαστε, Μίλενα. Εσύ σκέφτεσαι ότι ήθελα να σε βοηθήσω, αλλά εγώ ήθελα να βοηθήσω τον εαυτό μου. Τίποτα άλλο επ' αυτού. Και υπνωτικά δεν σου ζήτησα απ' όσο θυμάμαι.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 25 Ιουνίου 1920



24 Ιουνίου

Είχα κάθε λόγο να σας είμαι από καρδιάς ευγνώμων και να σας το πω και να σας γράψω. Δεν το έκανα. Γιατί; Βλέπεις, αγαπημένη μητέρα, εδώ είναι ένα από τα ελαττώματα, που έχω, με τα οποία εσύ ποτέ δεν θα συμφωνήσεις. Πρόκειται και σ' αυτή την περίπτωση όχι μόνο για το αν έγραψα, αυτό το ξέρω πολύ καλά, παρ' όλ' αυτά ακόμα και αν έγραφα εδώ δεν θα ήταν μόνο ζήτημα των τύπων, παρά ζήτημα της καρδιάς. Παρ' όλ' αυτά - δεν είμαι χειρότερος από κάποιον που θα είχε γράψει, πίστεψέ με.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Άννα Μπάουερ, μητέρα της Φελίτσε, 24 Ιουνίου 1914


23 Ιουνίου

Εάν σου είχα απαντήσει την νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, θα ήτανε τρομακτικό, ήμουν στο κρεβάτι σαν σε βασανιστήριο, όλη τη νύχτα σού απαντούσα, σου παραπονιόμουν, προσπαθούσα να σε φοβίσω να μείνεις μακριά μου, αναθεμάτιζα τον εαυτό μου.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 23 Ιουνίου 1920


22 Ιουνίου

Αγαπημένε μου Μαξ,
Γράφω στην κάρτα που ίσιωσα σ' ένα ράφι ότι σήμερα το βράδυ έρχομαι ευχαρίστως όπου θέλεις. Αν δεν μου απαντήσεις, τότε θα είμαι σε κάθε περίπτωση κατά τις 12 η ώρα στο «Λούβρο», αλλά απάντησέ μου πότε μπορείς και μπορούμε να συναντηθούμε νωρίτερα
Φραντς Κ. 

Φραντς Κάφκα, κάρτα στον Μαξ Μπροντ, 22 Ιουνίου 1907


21 Ιουνίου

Πάνω στον τελευταίο όροφο στεκότανε στην πόρτα του διαμερίσματος η γριά μάνα μου με ένα κερί στο χέρι. «Πρόσεχε, πρόσεχε» φώναξα εγώ ήδη από το προτελευταίο πάτωμα προς τα πάνω «με κυνηγάνε». «Μα ποιος; Μα ποιος;» ρώτησε η μάνα μου. «Μα ποιος θα μπορούσε να κυνηγάει εσένα αγόρι μου». «Έξι άντρες» είπα εγώ λαχανιασμένος. «Τους ξέρεις» ρώτησε η μάνα μου. «Όχι, ξένοι άντρες» είπα εγώ. «Πώς είναι;» «Ίσα ίσα που τους είδα. Ένας έχει μια μαύρη γενειάδα, ένας ένα μεγάλο δαχτυλίδι στο δάχτυλο, ένας έχει μια κόκκινη ζώνη, ένας έχει σκισμένο το παντελόνι στα γόνατα, ένας έχει μόνο ένα μάτι ανοιχτό και ο τελευταίος δείχνει τα δόντια του». «Μην το σκέφτεσαι πια», είπε η μάνα μου, «πήγαινε στο δωμάτιό σου, πέσε να κοιμηθείς, έχω στρώσει».

Φραντς Κάφκα, Πειρασμός στο χωριό, Ημερολόγιο, 21 Ιουνίου 1914

20 Ιουνίου

Υπερβάλλω πάλι, όλα αυτά είναι υπερβολές. Είναι υπερβολές, επειδή εκείνοι που ψάχνουν σωτηρία ορμάνε πάντα στις γυναίκες και αυτές μπορεί να είναι εξίσου Χριστιανές κι Εβραίες. Και όταν μιλάει κανείς για την αθωότητα των κοριτσιών, τότε αυτό δεν σημαίνει την συνηθισμένη σωματική, αλλά την αθωότητα της θυσίας τους, που δεν είναι λιγότερο σωματική.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 20 Ιουνίου 1920


19 Ιουνίου

Τα ξεχνάς όλα. Ανοίγεις το παράθυρο. Αδειάζεις το δωμάτιο. Ο άνεμος το διαπερνάει. Βλέπεις μόνο το κενό, ψάχνεις σε όλες τις γωνιές και δεν βρίσκεις τον εαυτό σου.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 19 Ιουνίου 1916


18 Ιουνίου

Αγαπημένη, δεν θυμόμασταν ότι η Πέμπτη είναι αργία, οπότε δεν το αναβάλλουμε για την Παρασκευή; Είναι καλύτερα; Παρασκευή στις 3 1/2 στην Κορούνα. Εμπιστευτικά: θα χάσω έτσι μία ώρα Εβραϊκά, αλλά και κοντά σου θα έχανα μία, έτσι μάχονται τα Εβραϊκά εναντίον των Εβραϊκών και τα δικά σου νικούν.

Φραντς Κάφκα, κάρτα στην Γιούλιε Βόρυτσεκ, 18 Ιουνίου 1919


17 Ιουνίου

Τα σχέδια των διακοπών σου δεν τα καταλαβαίνω πλήρως. Πρέπει οπωσδήποτε να πας τον Αύγουστο; Εγώ μόνο τον Σεπτέμβριο μπορώ. Και γιατί τα μικρά ταξίδια που σκοπεύεις να κάνεις κοστίζουνε τόσο πολλά χρήματα; Δεν μπορείς να ταξιδέψεις φθηνά; Με έχεις τρομάξει κάποιες φορές. Όπως π.χ. όταν έμενες στην Πράγα και πλήρωνες ακριβά! Τι τεράστιο ποσό προφασίστηκες ότι χρειάζεσαι για την Παλαιστίνη; Δεν μπορείς π.χ. να ταξιδέψεις Γ΄ θέση; Εγώ πάλι δεν μπορώ να πάω αλλιώς. Τα ταξίδια είναι τόσο φθηνά, πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού είναι και απαραίτητα. Και γι' αυτό σε συμβουλεύω να πας στην λίμνη Γκάρντα και εκεί θα σου εξηγήσω γιατί.

Φραντς Κάφκα, στην Φελίτσε Μπάουερ, 17 Ιουνίου 1913


16 Ιουνίου

Θέλεις υπό την παραπάνω προϋπόθεση, που δυστυχώς δεν γίνεται να παραμεριστεί, να σκεφτείς αν θέλεις να γίνεις γυναίκα μου; Θέλεις;
Σε αυτό το σημείο σταμάτησα πριν από κάποιες ημέρες και από τότε δεν συνέχισα. Καταλαβαίνω πολύ καλά γιατί δεν μπορούσα. Γιατί κατά βάθος είναι μια εγκληματική ερώτηση, αυτή που σου κάνω (αυτό το αναγνωρίζω πάλι στην σημερινή σου επιστολή), αλλά στην σύγκρουση των δυνάμεων νικούν εκείνες που πρέπει να κάνουν αυτή την ερώτηση.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 16 Ιουνίου 1913


15 Ιουνίου

Σήμερα το πρωί σε είδα πάλι στον ύπνο μου. Καθόμασταν ο ένας δίπλα στον άλλον και εσύ με απωθούσες, όχι άσχημα, φιλικά. Ήμουν πολύ δυστυχισμένος.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 15 Ιουνίου 1920


14 Ιουνίου

Με λύπησε το ότι εξαιτίας μου μείνατε ξύπνια τόσο πολύ, μην το ξανακάνετε. Αντιθέτως χάρηκα που με λίγη καλή θέληση σας είναι δυνατόν να φεύγετε απ' το γραφείο στις 5 1/2. Τι θα λέγατε να μάθετε κολύμπι με την Φ.;

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 14 Ιουνίου 1914


13 Ιουνίου

Σε παρακαλώ, σε παρακαλώ, Φελίτσε, αν είσαι υγιής, γράψε μου μια λέξη. Βέβαια αν είσαι άρρωστη -είναι τελικά πιθανό κι αυτό, την διαίσθησή μου δεν την εμπιστεύομαι καιρό πια-, τότε, δεν ξέρω, τότε τι, τότε μου μένει εδώ μόνο ο φόβος και ο τρόμος, γιατί πώς θα μπορούσα να βάλω στη σειρά κάτι με τις επιθυμίες μου, αφού δεν μπορώ με τις πράξεις μου. Αλλά μια είδηση ίσως θα μπορούσα και τότε να τη λάβω, ίσως μέσω της αδελφής σου. Αλλά σε ποιον μιλάω; Ίσως εσύ δεν λάβεις καν την επιστολή αυτή κι εγώ θα μπορούσα εξίσου καλά να την αφήσω στο τραπέζι μου.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 13 Ιουνίου 1913


12 Ιουνίου

Αυτές οι άτακτες κι ανάκατες επιστολές πρέπει να σταματήσουνε, Μίλενα, μας τρελαίνουνε, δεν ξέρεις τι έχεις γράψεις, ούτε σε τι σου απαντάει ο άλλος και πάντα τρέμεις, όπως και να 'χει. Τα Τσεχικά σου τα καταλαβαίνω πολύ καλά, ακούω και το γέλιο, αλλά κυλιέμαι μες στις επιστολές σου ανάμεσα στα λόγια και στα γέλια, ύστερα ακούω μόνο τα λόγια κι εξάλλου είναι και η φύση μου: ο φόβος.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 12 Ιουνίου 1920


11 Ιουνίου

Σε παρακαλώ, αγαπημένε, αγαπημένε μου Μαξ, ακόμα κι αν παλιά ήθελες να περνάς αλλιώς το βράδυ, περίμενέ με, για να μην αναγκάζομαι να παίρνω κανέναν απ' το θέατρο, να κυκλοφορώ με άμαξα, να κάθομαι σ' ένα μπαλκόνι καφενείου, να πηγαίνω σε μπαρ, να βλέπω εκείνο το ριγέ φόρεμα. Να είχες κάθε βράδυ χρόνο για μένα!

Δικός σου Φραντς


Φραντς Κάφκα, κάρτα στον Μαξ Μπροντ, 11 Ιουνίου 1908


10 Ιουνίου

Η «Κρίση» δεν εξηγείται. Ίσως να σου δείξω κάποια φορά ένα-δυο σημεία στο ημερολόγιό μου. Η ιστορία είναι γεμάτη αφαιρέσεις, χωρίς να ομολογούνται. Ο φίλος δεν είναι καν αληθινό πρόσωπο, είναι ίσως περισσότερο αυτό που έχουν από κοινού ο πατέρας και ο Γκέοργκ. Η ιστορία ίσως είναι μία περιήγηση γύρω απ' τον πατέρα και τον γιο, και η εναλλασσόμενη μορφή του φίλου είναι ίσως η προοπτική εναλλαγή των σχέσεων μεταξύ πατέρα και γιου. Σίγουρος όμως δεν είμαι ούτε εγώ.
Σήμερα σου στέλνω τον «Θερμαστή». Δέξου φιλικά τον μικρό νεαρό, βάλε τον να καθίσει πλάι σου κι επαίνεσέ τον, όπως το επιθυμεί.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 10 Ιουνίου 1913


8 Ιουνίου

Στα μέρη μας είθισται να λένε οι γονείς ότι απ' τα παιδιά καταλαβαίνεις πόσο μεγαλώνεις. Όταν δεν έχεις παιδιά, αναγκάζεσαι να το καταλαβαίνεις απ' τα φαντάσματά σου και το καταλαβαίνεις σε ακόμα μεγαλύτερο βάθος.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 8 Ιουνίου 1914


7 Ιουνίου

Τώρα αγαπητέ μου δεν θα μπορώ για λίγο καιρό να πηγαίνω πουθενά. Ο κοσμήτορας ήταν τόσο επιπόλαιος, που μου έβαλε λίγο πιο νωρίς την εξεταστική μου και επειδή εγώ ντράπηκα να είμαι πιο προσεκτικός από εκείνον, δεν έφερα καμία αντίρρηση.

----------

Εχθές μου είπε ένας ιστορικός λογοτεχνίας πολύ σίγουρος: Ο Μαξ Μπροντ είναι ένας πραγματικός ποιητής.



Φραντς Κάφκα, κάρτα στον Μαξ Μπροντ, 7 Ιουνίου 1907


6 Ιουνίου

Τώρα διαβάζω επιστολές του Φλωμπέρ:
Το μυθιστόρημά μου είναι ο βράχος, στον οποίο είμαι κρεμασμένος και δεν ξέρω τίποτα απ' ό,τι γίνεται στον κόσμο. - Παρόμοιο με αυτό που έγραψα για μένα στις 9 V.

Φραντς Κάφκα, Ημερολόγιο, 6 Ιουνίου 1912



5 Ιουνίου

Αγαπητέ Φέλιξ, σε παρακαλώ δεν υπάρχουν «τείχη μη γραφής», τίποτα παρόμοιο, εγώ γράφω στον Μαξ, επομένως και σε σένα και ο Μαξ γράφει σε μένα και εσύ μου στέλνεις την Αυτοάμυνα, επομένως γράφεις και εσύ. Λυπάμαι πολύ που είσαι ... - μου είναι αδύνατο να μπορέσω να γράψω τη λέξη - στα άρθρα σου δεν υπάρχει βέβαια κανένα ίχνος απ' αυτό, επομένως ούτε και στη σκέψη σου.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στον Φέλιξ Βελτς, 5 Ιουνίου 1921


4 Ιουνίου

Σίγουρα θα γράψει κάτι καλύτερο ή θα το έχει ήδη κάνει. Και εν πάση περιπτώσει θα καταφέρει κάτι καλύτερο, διότι δίνει την εντύπωση ενός πολύ προσεκτικού, ορθώς σκεπτόμενου, σίγουρου, λίγο υπέρ το δέον αμείλικτου, ανθεκτικού ανθρώπου. Αυτές είναι μάλλον οι πλέον απαραίτητες ικανότητες, που πρέπει να έχει κανείς, για να είναι χρήσιμος, καθαρές ικανότητες, τις οποίες εγώ μπορώ να κρίνω πολύ καλά, διότι δεν έχω καμία απ' αυτές.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Γκρέτε Μπλοχ, 4 Ιουνίου 1914


3 Ιουνίου

Μία ιδιότητα έχουμε πιστεύω κοινή Μίλενα: είμαστε τόσο ντροπαλοί και φοβητσιάρηδες, κάθε επιστολή σχεδόν είναι διαφορετική, σχεδόν κάθε μία τρομάζει από την προηγούμενη και ακόμα πιο πολύ από την απαντητική επιστολή.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Μίλενα Γέσενσκα, 3 Ιουνίου 1920


2 Ιουνίου

Βρίσκεις στην «Κρίση» κάποιο νόημα, εννοώ κάποιο ευθύ νόημα που να έχει κάποια συνοχή και να μπορεί να το ακολουθήσει κανείς; Εγώ δεν το βρίσκω και δεν μπορώ και να εξηγήσω τίποτα σ' αυτή. Αλλά έχει πολλά παράδοξα. Κοίτα μόνο τα ονόματα! Γράφτηκε σε μια εποχή που βέβαια ήδη σε γνώριζα και ο κόσμος αποκτούσε μεγαλύτερη αξία μεσ' απ' την ύπαρξή σου, που όμως δεν σου είχα γράψει ακόμα.

Φραντς Κάφκα, επιστολή στην Φελίτσε Μπάουερ, 2 Ιουνίου 1913